اصول اخلاقی برنامه‌های توانبخشی شناختی انسان

در سالیان اخیر، رشته علوم شناختی چه در سطح بنیادی و چه در سطح کاربردی، توسعه روزافزونی داشته است. یکی از کاربردهای مهم علوم شناختی، حوزه برنامه‌های ارتقاء و توانبخشی است. توانبخشی یا ارتقاء شناختی عبارت است از برنامه‌هایی که توانایی‌های شناختی و ذهنی انسان را از قبیل مهارت‌های اجرایی، زبانی، ادراکی، حافظه‌ای و عاطفی بهبود می‌بخشد. ارتقاء، بهبود و توانبخشی این توانایی‌ها را می‌توان به اشکال گوناگون انجام داد؛ از طریق به‌کارگیری داروها و مکمل‌های غذایی، مداخلات ژنتیکی و پزشکی، شبیه‌سازی مغزی، برنامه‌های کامپیوتری شناختی، تحریک‌های فراجمجمه‌ای مغز و ابزارهایی دیگر مانند عینک‌های هوشمند و واقعیت مجازی. هیچگونه توافقی بر سر طیف فناوری‌هایی که ممکن است به عنوان برنامه‌هایی برای توانبخشی شناختی انسان شناخته شوند وجود ندارد؛ این دسته‌بندی‌ها بیشتر براساس هدف این مداخلات یا برنامه‌ها که ارتقاء یا توانبخشی نام دارد تعریف شده‌اند. از این‌رو، هدف کتاب حاضر ارائه پیشنهادی درباره نحوه پرداختن به گوناگونی‌های مسائل اخلاقی و مجادلات در حوزه ارتقاء یا توانبخشی شناختی انسان است. کتاب حاضر سعی می‌کند فراتر از مجادلات فلسفی قطبی شده حرکت کند و به تصمیم‌گیری‌های عینی‌تر و حساس به اخلاقیات تصمیم‌گیران عمومی و خصوصی از دیدگاهی منطقی و تجربی بپردازد.